Nie da się ukryć, że duża część naszego społeczeństwa choruje na otyłość. Jest to problem, który dotyka coraz młodszych. Zbiera żniwo w postaci insulinooporności, zaburzeń odżywiania, depresji czy wczesnej cukrzycy. Dzieci, a zwłaszcza nastolatkowie, potrafią być niezwykle okrutni. Osoby z nadwagą i otyłością są wytykane palcami, co doprowadza do ich samoizolacji i wyłączenia się z życia. Czy w takim razie warto kontrolować u swojego dziecka ten wskaźnik? Zastanawiasz się, czy powinieneś wprowadzić jakieś restrykcje w żywieniu swojej pociechy, ponieważ idzie to w złą stronę? Przeczytaj artykuł do końca.

Czym jest kalkulator BMI?

Kalkulator BMI, to nic innego, jak wyrażona w liczbach ocena masy ciała w stosunku do wzrostu. Osobny kalkulator jest dla kobiet i mężczyzn, gdyż różnice w budowie ciała są znaczące w tym przypadku. Wyniki nie zawsze mogą być wiarygodnym dowodem na schorzenia takie jak – niedowaga, nadwaga czy otyłość. Należy pamiętać, że kalkulator nie mierzy ilości wody, tkanki tłuszczowej i mięśniowej, a jedynie wskazuje, czy wynik pomiaru mieści się w skali. Jak działa kalkulator? Poprzez podzielenie masy ciała (kilogramów) przez nasz wzrost podniesiony do kwadratu. Wynik musimy przystawić do skali:

• mniej niż 16.00 – wygłodzenie
• 00 – 16.99 – wychudzenie
• 00 – 18.49 – niedowaga
• 50 – 24.99 – prawidłowa masa ciała
• 00 – 29.99 – nadwaga
• 30-00 – 34.99 – otyłość I stopnia
• 00 – 39.99 – otyłość II stopnia, ciężka
• >39.99 – otyłość III stopnia, określana jako chorobliwa

Sprawa ma się jednak trochę inaczej u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym (do około 20 roku życia).

Przykładowe kalkulatory BMI:

• https://bmi22.pl
• https://bmi-online.pl/
• https://www.medicover.pl/kalkulator/bmi/

BMI u dzieci i młodzieży – czy to ma sens?

Oczywiście, kontrolowanie wagi ma sens! Nie możemy jednak dostosować sie tutaj do prostego wzoru przedstawionego powyżej. Dzieci i nastolatkowie w różnym tempie rosną, przybierają na wadze i dojrzewają. U nastolatków pojawiają się co raz wyraźniejsze różnice pomiędzy dziewczynkami, a chłopcami. Ogromnym błędem jest robienie w szkołach wspólnych pomiarów dorastających dzieci! Przede wszystkim – jest to sytuacja stresująca, która zmusza do porównań, które to z kolei nie są dobre dla tak młodej i niedojrzałej psychiki. Jak wspominałam – dzieci bywają okrutne, a wyniki BMI mogą wykorzystać do wyśmiewania się z innych. Niestety – pomiar masy ciała traktowany jest przez nie jak konkurencja.

Zmiana w wyglądzie dziewczynek – hormony, wzrost tkanki tłuszczowej w okolicach piersi (a więc pojawienie się biustu), zaokrąglanie się bioder – jest momentem niezwykle trudnym psychicznie. Dziewczynki z pozoru o podobnej do siebie budowie ciała i wzroście mogą mieć różne wyniki. Dlaczego? Ponieważ jedna ma już biust, a druga nie. Dzieci jednak tak tego nie odczytują. Wynik mówi im, czy są grubsze czy chudsze od swojej koleżanki. Warto z dzieckiem porozmawiać o różnicach zachodzących w ciele i wytłumaczyć, że ruch i zdrowe odżywianie zapewnią mu i zdrowie i dobry wygląd. I najważniejsze – każdy jest inny.

BMI może się jednak przydać. Aby wynik był wiarygodny, należy przełożyć go na siatkę centylową. Granice normy są większe niż w przypadku klasycznego kalkulator BMI. Bierze się tu pod uwagę nie tylko płeć, wzrost i wagę, a także wiek.

Czym jest siatka centylowa?

Siatka centylowa służy do oceny rozwoju fizycznego dziecka (a w przypadku BMI, także do kontroli masy ciała). Są to dwie osie, na których zaznaczamy wzrost w centymetrach oraz wagę w kilogramach. Do odczytu potrzebne są jeszcze wartości centylowe. Wyniki dziecka odczytujemy w centylach. Co nam one mówią? Ile procent dzieci o tej samej płci i w tym samym wieku jest lżejsza lub cięższa od naszej pociechy, a także ile procent dzieci jest wyższa lub niższa. Najlepszym wynikiem jest oczywiście wynik 50, który plasuje dziecko w połowie stawki. Takie pomiary mogą dać alarmujące wyniki, jeśli dziecko jest poza skalą lub w jej górnej albo dolnej granicy. W takim wypadku należy skonsultować się z lekarzem!

Otyłość u dzieci i nastolatków

Bagatelizowanie problemu otyłości wśród dzieci i młodzieży powoduje, że przyszłe pokolenia będą borykać się dużo częściej i wcześniej niż my z chorobami cywilizacyjnymi. Należą do nich – cukrzyca, choroby serca, problemy z poruszaniem się, częstsze alergie i nietolerancje, zaburzenia psychiczne, udary, niepłodność. Niestety, skutkiem tego będzie również krótsze życie. Obecnie osoby będące w okolicach 70 roku życia często są samodzielne i sprawne. Taki stan rzeczy może ulec zmianie, jeśli nie zadbamy o prawidłowy rozwój dzieci.

Najważniejszą przesłanką do zmian w życiu Twojego dziecka, powinna być nieograniczona miłość do niego. Praca z dzieckiem z nadwagą i otyłością musi być delikatna, aby nie obciążać jego psychiki, która i tak jest krucha. Nie możesz szydzić, wyśmiewać i krytykować, ale napędzać do walki. Jeszcze lepiej, gdy będziesz od samego początku dbać o prawidłowy rozwój dziecka. Jak? Już Ty dobrze wiesz! Twoje nawyki staną się nawykami twojej córki lub syna. Oni Cię obserwują i naśladują.

Jak być dobrym wzorem?

Aby stać się dobrym wzorem do naśladowania przez Twoje dzieci, musisz być konsekwentna w swoich działaniach. Zamiast tabletu i gier komputerowych, zaoferuj spacer, grę terenową lub wyjście na rower. Wcześniejsze pokolenia wypełniały sobie dni zabawami z przyjaciółmi na dworze. Dziś jest to coraz rzadszy widok na naszych podwórkach. Zrób więc wszystko, aby wypełnić potrzebę ruchu. Możesz dziecko zapisać na dodatkowe zajęcia sportowe – pozwól mu samemu wybrać. Jeśli po jakimś czasie okaże się, że woli robić coś innego – nie zmuszaj go do aktywności, której nie lubi!

Pamiętaj o kontrolowaniu posiłków i przekąsek. Nie doprowadzaj do sytuacji, gdy Twoje dziecko sięga po słodycze w zastępstwie za śniadanie, obiad czy kolację. Uzupełniaj jego dietę w warzywa i owoce, a słodycz niech będzie nagrodą raz na jakiś czas. Nie uzależniaj dziecka od cukru od najmłodszych lat. Zrezygnuj z napojów gazowanych, nie zabieraj go do popularnej sieci restauracji typu fast food. Ucz zdrowej relacji z jedzeniem, proponuj nowe smaki. Jeśli będziesz konsekwentna – Twoje dziecko będzie zdrowe i szczęśliwe! Pamiętaj, że zapotrzebowanie kaloryczne podczas okresu dojrzewania będzie większe!